16.04.2024

Farmaceutyczna inność w świecie farmakotopii: Etnografia leczenia substytucyjnego w Norwegii

Prezentacja oparta jest na monografii The Pharmaceutical Other: Treating Heroin Addiction in Norway (Routledge). Publikacja jest etnograficznym opisem paradoksalnego charakteru spotkań między lekarzami, prawnikami oraz pacjentami w norweskim leczeniu substytucyjnym (Legemiddelassistert Rehabilitering, LAR). W wyniku obszernych reform pacjenci z uzależnieniami otrzymali ustawowe prawa, w tym prawo do zindywidualizowanego leczenia i uznania preferencji pacjenta. Jednak ci pacjenci, którzy zechcą zmienić leki lub je zachować, muszą negocjować z multidyscyplinarnymi zespołami terapeutycznymi LAR. To zmusza ich do manewrowania wśród skomplikowanej i często nieustępliwej biurokracji, co z kolei wymaga umiejętności medycznych i prawnych oraz specjalistycznych sposobów myślenia i działania.

W trakcie badań rozwinęłam nową metodologię stosując podejście etnografii wielostanowiskowej skoncentrowanej na osobie (person-centred multi-stided fieldwork). W prezentacji rozpatrzę przypadek Siv, pacjentki, która negocjowała leczenie poprzez osobiste spotkania w klinice, pisemne skargi i próby wywierania nacisku politycznego. Naświetlę w niej interesy i perspektywy różnych podmiotów (lekarzy, naukowców, biurokratów, decydentów i pacjentów) oraz czynniki definiujące uzależnienie, lek, normalność i jakość życia, a także ich kontestacji. Podążając za Siv poprzez różne dziedziny ekspertyzy, przedstawię w jaki sposób liczne domeny wiedzy i władzy są sobą przesiąknięte i skonfliktowane. Przyglądając się tym konfliktom pytam: Co jest stawką dla osób zaangażowanych w wybór leków? W jaki sposób różni eksperci poruszają się w krajobrazie sprzeczności politycznych, klinicznych, prawnych i etycznych? Jakie podmiotowości powstają przy spotkaniu wiedzy klinicznej i prawniczej?

Prof. Aleksandra Bartoszko jest antropolożką społeczną oraz prodziekan ds. badań na Wydziale Studiów Społecznych przy VID Specialized University w Oslo. Jej obszary pracy obejmują między innymi: używanie substancji, uzależnienie, legalność, niepełnosprawność, aktywizm, ryzyko, więziennictwo, praca socjalna oraz polityka społeczna. Prof. Bartoszko prowadziła badania etnograficzne w Nikaragui i Norwegii.on, 6(3), 297-306.