23.01.2024

Zrodzeni z głosu: dźwięk i klątwy w rytuałach szamańskich w Tuwie (Syberia)

W prezentacji omówię sposoby, w jakich dźwięk i muzyka mogą być obdarzone siłą sprawczą. Skupiając się na transformatywnych, a nie mimetycznych aspektach dźwięku, przedstawię, jak w kontekście rytuałów szamańskich ludzie tworzą i doświadczają relacji poprzez dźwięk. Na przykładzie rytuału zatrzymania klątwy śmierci zaprezentuję, jak szamański głos generuje fragmentaryczne i sensoryczne spotkania z duchami, bogami i innymi istotami zamieszkującymi duchowy i fizyczny krajobraz tuwiński. Podkreślając wagę, jaką Tuwińczycy przypisują do tychże spotkań, omówię także, w jaki sposób dźwięk wpływa i ’uprawomocnia’ autentyczność i wiarygodność pracy szamana.
Małgorzata Stelmaszyk jest antropolożką społeczną. Specjalizuje się w tematach szamanizmu syberyjskiego, postsocjalizmu, etnografii dźwiękowej i klątwy. Jej prace dotyczą antropologii religii, antropologii środowiska i nowatorskich technik etnograficznych. Od 2020 roku pracuje na uniwersytecie w Manchesterze, gdzie w ramach projektu Naukowej Rady Europy prowadzi badania nad zmianami klimatycznymi i szamanizmem na Syberii. W 2023 rozpoczęła również we współpracy z wydziałem socjologii na uniwersytecie w Edynburgu badania na temat pracy i historii szeptuch i kultury duchowej Podlasia.