Seminarium ZAND, wtorek 07.11.2023, godz. 17

Zuzanna Sadowska: Força (moc) i relacyjne, niestabilne ontologie ayahuasci

Czym mogą stawać się ‘substancje psychoaktywne’ w różnych kontekstach społecznych? Poprzez jakie praktyki różne społeczne światy stabilizują je jako leki, narkotyki, bądź sprawcze, ożywione byty?
Celem mojej prezentacji jest przyjrzenie się ludzkim i więcej-niż-ludzkim relacjom, w wyniku których powstają różne formy istnienia napoju, sporządzanego zazwyczaj z połączenia dwóch roślin: Banisteriopsis Caapi i Psychotrii Viridis. W Brazylii, gdzie prowadziłam wielostanowiskowe badania terenowe, napój ten ma wiele różnych nazw i jest konsumowany przez wiele rdzennych grup oraz w obrębie odmiennych religijnych i terapeutycznych praktyk.
W dyskursach naukowych napój ten znany jest przede wszystkim pod nazwą “ayahuasca” i definiowany jest zazwyczaj przez pryzmat jego materialnych właściwości. Jednocześnie, w miejscach, w których prowadziłam moje badania, nie istnieje “jedna ayahuasca”, gdyż napój ten nie jest traktowany jako byt posiadający określoną esencję związaną z jego chemiczną składem i sposobem, w jaki jego substancje czynne oddziałują na ludzki mózg i umysł. Napój ten może stawać się różnymi bytami w zależności od kontekstu, w którym jest konsumowany, a jego niestabilne, relacyjne ontologie powiązane są z doświadczaniem przez osoby go spożywające działania różnego rodzaju forças, a więc więcej-niż-ludzkich “mocy”.
W trakcie mojego wystąpienia przedstawię, czym jest força oraz w jaki sposób jest ona stabilizowana przez różne praktyki społeczne. Opowieść o napoju będzie dla mnie również punktem wyjścia do refleksji nad “metafizyką indywidualizmu”, a więc wyobrażeniem, że
świat składa się z odrębnych bytów, posiadających określone właściwości i esencje poprzedzające ich relacyjne stawanie się oraz relacyjnymi konceptualizacjami istnienia.

Zuzanna Sadowska jest studentką Szkoły Doktorskiej Anthropos Polskiej Akademii Nauk i członkinią Zespołu Antropologii Niezdyscyplinowanej. Specjalizuje się w badaniach nad substancjami psychoaktywnymi, które sytuuje w obrębie orientacji teoretycznej i metodologicznej zwrotu ontologicznego. W latach 2021/2022 przeprowadziła badania etnograficzne w Brazylii.