08.03.2022 odbyło się Seminarium ZAND. Naszym gościem była Monika Stobiecka.

Muzeum archeologiczne jako muzeum zaangażowane: strategie i scenariusze dla krytycznych wystaw o przeszłości i możliwych przyszłościach.

W zaproponowanej w 2019 roku na kongresie ICOM w Kioto nowej definicji muzeum stwierdzono, że instytucja ta ma za zadanie promować krytyczny dialog o przeszłościach (pasts) i przyszłościach (futures).
Pełniąc rolę demokratycznego i inkluzywnego forum współczesne muzeum mierzy się z globalnymi i lokalnymi problemami, które wyznaczają kierunek nowopowstających wystaw. Do poruszanych obecnie tematów należą między innymi relacje z technologią, antropocen i kryzys klimatyczny, postkapitalizm, sprawiedliwość epistemiczna i dekolonizacja.
W moim wystąpieniu chciałabym rozważyć możliwość odniesienia się do współczesnych problemów globalnego świata na wystawach archeologicznych. Zamiast jednak skupiać się na krytycznym
ujęciu wystawiennictwa archeologicznego, które często oskarżane jest o konserwatyzm i anachroniczność, skoncentruję się na scenariuszach afirmatywnych i sondować będę nowe środki i media, które służą tworzeniu zaangażowanych, krytycznych i zorientowanych na przyszłość prezentacji zabytków pradziejowych i starożytnych. Zestawię i porównam ze sobą trzy strategie, które obserwować możemy obecnie w muzeach archeologicznych w Europie. Dyskutować będę zatem multimedialne opowieści o przeszłości i ich potencjał dekolonizacyjny. Wskażę też na potencjał interwencji artystów współczesnych w przeszłość oraz możliwości sztuki zaangażowanej dla rewidowania tradycyjnej archeologii. Wreszcie powołam się na archeologiczne „wielkie narracje” (grand narratives) dotyczące przeszłości i jej znaczenia dla przyszłości. Te trzy strategie będą służyły do skazania, jakie przyszłości mogą czekać zaangażowane muzealnictwo archeologiczne.

Dr Monika Stobiecka — historyczka sztuki i archeolożka, adiunktka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Akademii Młodych Uczonych PAN. Laureatka „Diamentowego Grantu” MNiSW (2014). Stypendystka Fundacji z Brzezia Lanckorońskich (2016), Fundacji Kościuszkowskiej (2018) oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2019). Finalistka konkursu nagród naukowych tygodnika „Polityka” (2020). Jej książka “Natura artefaktu, kultura eksponatu. Projekt krytycznego muzeum archeologicznego” (Wydawnictwo IBL PAN 2020) została nagrodzona w 2021 roku w konkursie im. Anny Ziedler-Janiszewskiej na najlepszy debiut książkowy organizowanym przez Komitet Nauk o Kulturze PAN. Interesuje się studiami muzealnymi, krytycznymi studiami nad dziedzictwem oraz teorią i metodologią
archeologii.